Momenti etik gjatë publikimit të fotografive të pacientëve të sëmurë rëndë
Published in Recensione
on 19 - 08 - 2015 Author: Љубомир Костовски
[Recension: Dëshmi tronditëse e Usnija Rexhepovës: Mos më lini të vdes!]
Lajmi se ylli i njohur i muzikës popullore që jetonte dhe punonte në Beograd, Usnija Rexhepova, është në fazën terminale të kancerit të mushkërrive të bardha, normal se shkaktoi vëmendje në vend. Rexhepova është e lindur në Shkup, gjithë familja e saj është këtu, ndërsa si pjesë e skenës jugosllave, e kishte vendin e saj të rëndësishëm në kujtimet e muzikës popullore. Mediat maqedonase publikojnë pothuajse gjithçka që do të paraqitet në shtypin beogradas për qëndrimin e saj në spital, e para do kohësh publikuan madje edhe fotografi, të cilat për të gjithë ata që mbajnë mend fytyrën e saj ishin shokuese dhe mund të thuhet jashtë shijes së mirë, mirëpo edhe jashtë vijave të kuqe që nënkuptojnë ruajtjen e nderit të saj.
Linku deri te artikulli origjinal: DËSHMI TRONDITËSE e Usnija Rexhepovës: Mos më lini të vdes!
Data e publikimit: 15.08.2015
Data e recensionit: 16.08.2015
Recensues: Ljubomir Kostovski
Madje në një moment arriti të buzëqeshë, mirëpo së shpejti e mposhti dhimbja. Ajo kërkoi ujë. Dhe atëherë u krijua panik që të mos e lënë vetë. ’Mos më lini vetë. Qëndroni me mua. Jam duke vdekur! Luftoj aq sa mundem dhe dëshiroj të shërohem’ – bërtiti Usnija, mirëpo përsëri mblodhi forcë të vazhdojë: ’Çdo ditë luftoj me dhimbjen dhe vështirë marr frymë. Gjendja ime u përkeqësua shumë shpejt. Jam e shtrirë në krevat, vështirë mund të ulem. Përpiqem, mirëpo nuk mund të qëndroj në këmbë. Pij vetëm ujë, nuk kam fuqi të ha. Kam disa kekse “Plazma” dhe kjo është e tëra.
Përshkrimet e gjendjes së pacientes, që shkojnë në detaje dhe që tregojnë informata që nuk duhet të arrijnë deri te publiku, me të vërtetë nuk janë etike, edhe pse padyshim kanë “efekt komercial”. Në fakt, të gjithë të sëmurët nga kjo sëmundje, i kanë problemet e ngjashme dhe pse ka nevojë që ato të përshkruen dhe prej tyre të bëhet një “kronikë spitali”.
Mirëpo, moment i veçantë është fotografia, të cilën e morën shumë portale tonat, disa prej tyre, së paku deri tani, “klientë” të rrallë të kritikës së Shërbimit për verifikimin e fakteve në media (SHVFM). Në fotografi është pacientja Rexhepova në gjendjen e saj aktuale (me kokën pa flokë, me fizionomi krejtësisht të ndryshuar), që është normale pas terapisë së pranuar, mirëpo me një fotografi të vogël se sa e bukur ka qenë më parë! Që shoku të jetë i plotë!
Pse ka nevojë të bëhet ky krahasim dhe pse duhet të ofrohet një përshkrim i tillë i një njeriu, qoftë edhe i famshëm, në krevatin e vdekjes. Legjenda se Usnija vetë është pajtuar që të publikohet kjo fotografi, në vete, objektivisht, nuk përmban leje, për atë që e ka bërë atë fotografi dhe ka dhënë dritë jeshile që me të vërtetë të qëndrohet në vendimin e për publikimin e saj, për shkak se rrezikohet gjendja e pacientit. Për të cilën gjë, vendim mund të marrë vetëm mjeku i saj. Është pikëpyetje se në atë gjendje a do të pranoheshin dokumente të nënshkruara (për shembull testamenti ndoshta do të mund të kontestohej!), e jo nga ai moment “gudulisja” e redaksisë (së Kurir-it të Beogradit) të gjejë edhe alibi për situatën?!
Mediet maqedonase së paku kanë pasur edhe më tepër kohë që të mendojnë se a guxojnë ta ndjekin “verdhësinë” e “idolëve” të tyre nga Beogradi.
(Nga Shërbimi për verifikimin e fakteve në media në gjuhën maqedonase)
INFOGRAPHIC
TRUTHFULNESS
ka fakte
pohime të sakta
deklarata të vërteta
SOURCES OF INFORMATION
ka burime të evidentuara
zyrtare
relevante
1 burim
në këtë rast nuk është kontestues burimi
EXTENSIVENESS
gjithëpërfshirës
teksti jep tepër informata, edhe atë të panevojshme
BIAS
plotësisht e paraqet të vërtetën
nuk ka shtrembërim të së vërtetës (spin)
nuk ka informata të rrejshme
nuk aplikohet
anshmëri komerciale
COMMENTING
nuk ka elemente të komentimit
PLAGIARISM
kopje të pjesshme
është theksuar burimi me link
TITLE QUALITY
informon
jokreativ
senzacionalist
joadekuat
tendencioz
PHOTOGRAPH
ka
joadekuate
e dëmton autoriteti e personit të fotografuar
nuk është theksuar autori (burimi)
HATE SPEECH
Nën formën e përkrahjes për yllin e sëmurë, shkilet integriteti i saj fizik
nuk ka gjuhë të urrejtjes
nuk nxit për përdorimin e dhunës
nuk diskriminon
EDITED FOR THE WEB
i lexueshëm
elemente jokualitative multimediale
nuk ka linke kontekstuale
pjesërisht i rregulluar në aspekt stilistik
i palidhur me tag-e