Titull për tërmet që ia nxjerr mendtë lexuesit
Published in Recensione
on 16 - 09 - 2016 Author: Силвана Жежова[Recension: Tërmet prej 5,7 shkallësh: 13 të vdekur dhe 203 të lënduar]
Shembull shkollor për tekst, i cili me titullin e tij “ia nxjerr mendtë” lexuesit, për shkak se mendimi i parë që u shkon ndërmend qytetarëve të Maqedonisë gjatë javës së kaluar, është se bëhet fjalë për Maqedoninë, e artikulli është publikuar në mëngjes, pak kohë pas tërmetit të parë nga seria e tërmeteve relativisht të fuqishme, që ndodhën në vendin tonë deri dje.
Tërmeti i parë që ndodhi në orën 7 të mëngjesit të dielën ishte me intensitet prej 4,4 shkallësh sipas Shkallës së Rihterit, mirëpo këtë informatë ndoshta atëherë dikush e ka lexuar, e dikush jo. Prandaj, publikimi i tekstit me një titull të këtillë, në kohë të këtillë (në orën 9.43) – gjegjësisht në kohë kur shumë qytetarë në paraditen e 11 shtatori përpiqeshin të informohen për fuqinë e tërmetit, a ka të lënduar dhe çfarë dëmi material është shkaktuar – është për t’u dënuar! Теksti me një titull të këtillë nuk është asgjë tjetër përveç një tentim i thjeshtë manipulues për të fituar sa më tepër klikime, në llogari të mbjelljes së frikës dhe krijimit të panikut në mesin e qytetarëve.
Linku deri te artikulli origjinal: Tërmet prej 5,7 shkallësh: 13 të vdekur dhe 203 të lënduar
Data dhe koha e publikimit: 11.09.2016 9:43
Data e recensionit: 15.09.2016
Recensuese: Silvana Zhezhova
SHPESHHERË SHIHEN VETËM TITUJT
Fillimi i tekstit, dorën në zemër, e sjell informatën për atë se ku ka ndodhur tërmeti, mirëpo në rrjetet sociale dhe në agregatorët e lajmeve shihet vetëm titulli, që në shikim të parë mund të krijojë asocim me Maqedoninë. Lexuesi do ta zbulojë informatën se tërmeti ka ndodhur në Tanzani në qoftë se e hap tekstin.
“Së paku 13 persona e humbën jetën dhe 203 u lënduan në tërmetin e fuqishëm që e goditi Tanzaninë. Numri më i madh i viktimave dhe i të lënduarve janë në pjesën veriperëndimore të vendit, në qarkun Bukoba”.
Mirëpo, nëse dikush informohet vetëm nga titujt, që nuk është rast i rrallë, për shkak se ka lexues që i lexojnë vetëm titujt, atëherë ai do të nuk do të jetë i informuar plotësisht.
Nën tekstin që e recensojmë ka edhe reagime nga lexuesit që konsiderojnë se me titullin janë manipuluar. Komenti i njërit nga lexuesit është se “teksti e keqpërdor situatën aktuale në Shkup”.
TEKSTI “QË SHKAKTON PANIK” KA EDHE GABIME
Теksti, përveç asaj që përhap panik në mesin e qytetarëve, jep edhe informata të gabuara. Si kryeqytet i Tanzanisë është shënuar Das es Salam (që është shkruar gabimisht, duhet të jetë Dar es Salam), mirëpo ai është qyteti më i madh, e jo edhe kryeqytet. Në fakt, kryeqytet i Tanzanisë, që nga viti 1996 është Dodoma. Kjo vërejtje është bërë nga një lexues që jeton në Tanzani.
“Dridhja ishte me intensitet prej 5,7 shkallësh sipas Rihterit. Dëme në kryeqytetin e Tanzanisë, Das es Salam, nuk janë regjistruar”.
Përveç kësaj, informata për tërmetin në Tanzani nuk është konfirmuar askund, nuk ka as deklarata zyrtare, që do të thotë se nga materiali i ofruar nuk mund të konstatohet vërtetësia e tij.
Теksti me titullin e tij përhap panik dhe frikë në mesin e qytetarëve, që është në kundërshtim me të gjitha normat profesionale, etike dhe morale të gazetarëve. Në situata të krizës, siç janë tërmetet, detyrë e gazetarit është të informojë drejt dhe me këtë rast sa më shumë që është e mundur të kontribuojë në parandalimin e përhapjes së panikut, e jo ta nxisin atë!
INFOGRAPHIC
TRUTHFULNESS
:
nuk mund të përcaktohet saktësia e pohimeve
nuk mund të përcaktohet vërtetësia e deklaratave
SOURCES OF INFORMATION
nuk ka burime të evidentuara
anonime
nuk mund të përcaktohet
EXTENSIVENESS
jogjithëpërfshirës
ndoshta ka informata të fshehura
BIAS
nuk mund të përcaktohet
ka shtrembërim të së vërtetës (spin)
nuk mund të përcaktohet
nuk mund të përcaktohet
anshmëri tjetër
COMMENTING
nuk ka elemente të komentimit
PLAGIARISM
nuk mund të përcaktohet
nuk është theksuar autori, nuk është theksuar burimi
TITLE QUALITY
dezinformon
jokreativ
senzacionalist
joadekuat
i paqartë
PHOTOGRAPH
ka
HATE SPEECH
nuk ka gjuhë ofenduese
nuk ka gjuhë të urrejtjes
nuk nxit për përdorimin e dhunës
nuk diskriminon
EDITED FOR THE WEB
i lexueshëm
nuk aplikohet
nuk ka linke kontekstuale
i rregulluar në aspekt stilistik
i palidhur me tag-e