verifikimiifakteve.mksitemap
verifikimiifakteve.mksitemap

Titull për tërmet që ia nxjerr mendtë lexuesit

on 16 - 09 - 2016       
Овој напис го има и на: Maqedonisht

 sitel-das-es-salam

[Recension: Tërmet prej 5,7 shkallësh: 13 të vdekur dhe 203 të lënduar]

Shembull shkollor për tekst, i cili me titullin e tij “ia nxjerr mendtë” lexuesit, për shkak se mendimi i parë që u shkon ndërmend qytetarëve të Maqedonisë gjatë javës së kaluar, është se bëhet fjalë për Maqedoninë, e artikulli është publikuar në mëngjes, pak kohë pas tërmetit të parë nga seria e tërmeteve relativisht të fuqishme, që ndodhën në vendin tonë deri dje.

Tërmeti i parë që ndodhi në orën 7 të mëngjesit të dielën ishte me intensitet prej 4,4 shkallësh sipas Shkallës së Rihterit, mirëpo këtë informatë ndoshta atëherë dikush e ka lexuar, e dikush jo. Prandaj, publikimi i tekstit me një titull të këtillë, në kohë të këtillë (në orën 9.43) – gjegjësisht në kohë kur shumë qytetarë në paraditen e 11 shtatori përpiqeshin të informohen për fuqinë e tërmetit, a ka të lënduar dhe çfarë dëmi material është shkaktuar – është për t’u dënuar! Теksti me një titull të këtillë nuk është asgjë tjetër përveç një tentim i thjeshtë manipulues për të fituar sa më tepër klikime, në llogari të mbjelljes së frikës dhe krijimit të panikut në mesin e qytetarëve.

zemjotresLinku deri te artikulli origjinal: Tërmet prej 5,7 shkallësh: 13 të vdekur dhe 203 të lënduar

Data dhe koha e publikimit: 11.09.2016  9:43

Data e recensionit: 15.09.2016

Recensuese: Silvana Zhezhova

SHPESHHERË SHIHEN VETËM TITUJT

Fillimi i tekstit, dorën në zemër, e sjell informatën për atë se ku ka ndodhur tërmeti, mirëpo në rrjetet sociale dhe në agregatorët e lajmeve shihet vetëm titulli, që në shikim të parë mund të krijojë asocim me Maqedoninë. Lexuesi do ta zbulojë informatën se tërmeti ka ndodhur në Tanzani në qoftë se e hap tekstin.

“Së paku 13 persona e humbën jetën dhe 203 u lënduan në tërmetin e fuqishëm që e goditi Tanzaninë. Numri më i madh i viktimave dhe i të lënduarve janë në pjesën veriperëndimore të vendit, në qarkun Bukoba”.

Mirëpo, nëse dikush informohet vetëm nga titujt, që nuk është rast i rrallë, për shkak se ka lexues që i lexojnë vetëm titujt, atëherë ai do të nuk do të jetë i informuar plotësisht.

Nën tekstin që e recensojmë ka edhe reagime nga lexuesit që konsiderojnë se me titullin janë manipuluar. Komenti i njërit nga lexuesit është se “teksti e keqpërdor situatën aktuale në Shkup”.

TEKSTI “QË SHKAKTON PANIK” KA EDHE GABIME

Теksti, përveç asaj që përhap panik në mesin e qytetarëve, jep edhe informata të gabuara. Si kryeqytet i Tanzanisë është shënuar Das es Salam (që është shkruar gabimisht, duhet të jetë Dar es Salam), mirëpo ai është qyteti më i madh, e jo edhe kryeqytet. Në fakt, kryeqytet i Tanzanisë, që nga viti 1996 është Dodoma. Kjo vërejtje është bërë nga një lexues që jeton në Tanzani.

“Dridhja ishte me intensitet prej 5,7 shkallësh sipas Rihterit. Dëme në kryeqytetin e Tanzanisë, Das es Salam, nuk janë regjistruar”.

Përveç kësaj, informata për tërmetin në Tanzani nuk është konfirmuar askund, nuk ka as deklarata zyrtare, që do të thotë se nga materiali i ofruar nuk mund të konstatohet vërtetësia e tij.

Теksti me titullin e tij përhap panik dhe frikë në mesin e qytetarëve, që është në kundërshtim me të gjitha normat profesionale, etike dhe morale të gazetarëve. Në situata të krizës, siç janë tërmetet, detyrë e gazetarit është të informojë drejt dhe me këtë rast sa më shumë që është e mundur të kontribuojë në parandalimin e përhapjes së panikut, e jo ta nxisin atë!


Ky recension është përgatitur nga kuadër të Projektit të USAID-it për përforcimin e mediumeve në Maqedoni – Komponenta Shërbimi për verifikimin e fakteve nga mediumet, që implementohet nga fondacioni Metamorfozis.. Ky recension është mundësuar me përkrahjen e Agjencisë amerikane për zhvillim ndërkombëtar (USAID). Përmbajtja e analizës është përgjegjësi e autorit dhe nuk i paraqet qëndrimet e fondacionit Metamorfozis, USAID-it ose të qeverisë së SHBA-ve. Për më tepër informata për punën e USAID-it në Maqedoni, ju lutemi vizitoni ueb-faqen e USAID-it: (http://macedonia.usaid.gov) dhe faqen e USAID-it në Facebook: (www.facebook.com/USAIDMacedonia).

INFOGRAPHIC

infoVistinitostTRUTHFULNESS

:

nuk mund të përcaktohet saktësia e pohimeve

nuk mund të përcaktohet vërtetësia e deklaratave

infoVistinitostSOURCES OF INFORMATION

nuk ka burime të evidentuara

anonime

nuk mund të përcaktohet

infoVistinitostEXTENSIVENESS

jogjithëpërfshirës

ndoshta ka informata të fshehura

infoVistinitostBIAS

nuk mund të përcaktohet

ka shtrembërim të së vërtetës (spin)

nuk mund të përcaktohet

nuk mund të përcaktohet

anshmëri tjetër

infoVistinitostCOMMENTING

nuk ka elemente të komentimit

infoVistinitostPLAGIARISM

nuk mund të përcaktohet

nuk është theksuar autori, nuk është theksuar burimi

infoVistinitostTITLE QUALITY

dezinformon

jokreativ

senzacionalist

joadekuat

i paqartë

infoVistinitostPHOTOGRAPH

ka

infoVistinitostHATE SPEECH

nuk ka gjuhë ofenduese

nuk ka gjuhë të urrejtjes

nuk nxit për përdorimin e dhunës

nuk diskriminon

infoVistinitostEDITED FOR THE WEB

i lexueshëm

nuk aplikohet

nuk ka linke kontekstuale

i rregulluar në aspekt stilistik

i palidhur me tag-e

Abonohuni për lajmet më të reja