Matematikë e mbrapshtë
Published in Recensione
on 8 - 05 - 2015 Author: Владо Ѓорчев
[Recension: Vëndoni karburant: Nga e hëna do t’ju kushtojë 150 denarë më shtrenjtë]
Ky është tekst që ka matematikë të mbrapshtë. Përndryshe, artikulli ka një qëllim të vetëm, e ai është të ketë sa më tepër klikime. Asgjë tjetër nuk është me rëndësi. Këtë e tregon edhe titulli, i cili qëllimisht është i tillë, që ta tërheqë vëmendjen, mirëpo, si duket, ka pasur efekt të kundërt. Kështu, në lexim të parë del se teksti është i gabuar, që është larg gazetarisë profesionale.
Linku deri te artikulli oirgjinal: Vëndoni karburant: Nga e hëna do t’ju kushtojë 150 denarë më shtrenjtë
Data dhe koha e publikimit: 29.04.2015, 14:27
Data e recensionit: 04.05.2014
Recensues: Vllado Gjorçev
MATEMATIKË E KEQE
Qëkur ekziston gazetaria, dihet se detyrë e saj e parë është të përcjellë informata në mënyrë të saktë dhe të vërtetë. Mirëpo, në këtë tekst, shihet se nuk është menduar në atë mënyrë. Edhe pse më poshtë në tekst (diku nga fundi) do t’u bëhet e qartë se çka ka dashur të thotë autori i këtij teksti, megjithatë, ky është tekst me matematikë të mbrapshtë. Në tekst është thënë se karburantet nga e hëna do t’u kushtojnë 150 denarë më shumë, që nuk është e vërtetë. Është e vërtetë se aq më tepër do t’u kushtojë karburanti në qoftë se e mbushni rezervoarin me 50 litra. Kjo është e vërteta. Mirëpo, kjo nuk është thënë në titull, por është vënë nga fundi i tekstit. Kështu, me këtë titull del se një litër karburant do të kushtojë 150 denarë, që është larg të vërtetës.
Gjëja e dytë e pavërtetë është ajo se ky shtrenjtim nuk është i njëjtë për të gjitha llojet e karburanteve. Benzinet, nafta dhe gazi kanë çmime të ndryshme për një litër, dhe me vetë këtë edhe rezervoari i plotë (po të supozohet se është me madhësi prej rreth 50 litrash) do t’u kushtojë ndryshe, varësisht nga ajo se cilin karburant e përdorni.
Në tekst, të dhënat e tjera janë të vërteta dhe të sakta dhe kanë të bëjnë me çmimin e karburanteve për një litër. Ka statistikë që është marrë nga mediat e huaja, që është e relevante (France press).
Ky tekst (ashtu siç është publikuar) mund të shkaktojë brengosje te qytetarët, e kjo aspak nuk është punë e gazetarisë. Përkundrazi, gazetaria përpiqet të informojë në mënyrë të vërtetë dhe objektive. Kështu, kemi një lajm të pavërtetë, që nuk e ka vendin në medie, por, ndoshta në treg, ku matematika dhe e vërteta janë të zëna njëra me tjetrën.
INFOGRAPHIC
TRUTHFULNESS
ka fakte
deklratata jo të sakta
deklarata jo të vërteta
SOURCES OF INFORMATION
ka burime të evidentuara
zyrtare, jozyrtare
nuk mund të përcaktohet
një palë
EXTENSIVENESS
gjithëpërfshirës
informata të fshehura
BIAS
nuk mund të përcaktohet
ka shtrembërim të së vërtetës (spin)
informata të rrejshme
nuk mund të konstatohet
anshmëri komerciale
COMMENTING
ka elemente të komentimit
të integruara me faktet
PLAGIARISM
vepër origjinale
nuk është theksuar autori, është theksuar burimi pa link
TITLE QUALITY
dezinformon
jokreativ
senzacionalist
joadekuat
tendencioz
PHOTOGRAPH
ka
adekuate
as manipulon as informon është vënë vetëm si ilustrim
nuk është theksuar autori (burimi)
HATE SPEECH
nuk ka shprehje të urrejtjes
nuk ka shprehje të urrejtjes
nuk nxit dhunë
nuk diskriminon
EDITED FOR THE WEB
i lexueshëm
elemente solide multimediale
nuk ka linke kontekstuale
pjesërisht i rregulluar në aspekt stilistik
i palidhur me tag-e