Kopjimi i pjesshëm i lajmeve është gabim i dyfishtë
Published in Recensione
on 27 - 08 - 2015 Author: Fatlume Dervishi
[Recension: “BDI kundër një njësisë zgjedhore”]
Në media shpesh hasim në lajme të kopjuara nga mediat tjera, dhe janë goxha të shpeshta edhe rastet kur as nuk citohet media nga ku është marrë teksti. Ky tekst, përveç që i ka këto dy aspekte negative ka edhe një të tretë; informacioni nuk është marrë i plotë dhe si i tillë është i mangët dhe jo gjithëpërfshirës.
Linku për te artikulli origjinal: “BDI kundër një njësisë zgjedhore”
Data e publikimit: 21.08.2015
Data e recensionit: 25.08.2015
Recensues: Fatlume Dervishi
Gazetaria në një vend demokratik supozohet të jetë profesion që mbron interesin e njerëzve dhe vihet në mbrojtje të lirive dhe të drejtave e tyre. Çfarë ndodh kur këto të drejta i shkel vetë një medie? Si një nga të drejtat që gazetarët e mediave tona sot shkelin më shumë, është e drejta e autorit të teksteve gazetareske. Marrin tekstin e gatshëm, ndoshta i ndryshojnë pak titullin (si në rastin që analizojmë) dhe e publikojnë pa cituar faktin që ai është produkt i huaj.
Teksti që recensojmë është tekst origjinal i Televizionit Alsat-M me titull “BDI për sistem proporcional me lista të hapura” por i kopjuar nga zhurnal.mk.
Tekstit në fjalë do t’i referohemi thjesht me “media që ka ribotuar tekstin” për ta kujtuar që ka shkelur një nga parimet më të rëndësishme të gazetarisë të parapara në Kodin e Gazetarëve të Maqedonisë ku shkruhet:
“Mosrespektimi i të drejtave të autorit vlerësohet si shkelje e rëndë e rregullave të etikës.
Nesë informacioni është marrë ose parafrazuar nga ndonjë media tjetër, vepër autoriale ose studim, burimi duhet të përmendet, në të kundërtën do të trajtohet si plagjiator, e jo për gazetar.”
Autori (ose më sakt media që e ka ribotuar tekstin) e ka kopjuar atë të përgjysmuar. E pasqyruar vetëm kjo pjesë e tekstit tregon njëanshmëri sepse përjashtohet pala tjetër, gjegjësisht deklarata e Liljana Popovskës që përfaqëson mendimin e grupit që përkrah idenë e kundërt nga idea e BDI-së.
Teksti origjinal jep informacione edhe për mbarëvarjen e bisedimeve të grupit të punës për ndryshimin e Kodit Zgjedhor por që nuk gjinden në tekstin që recensojmë.
Media që ka ribotuar tekstin e kopjuar, përveç që ka bërë gabimin e moscitimit të autorit të tekstit origjinal, e ka marrë atë jo të plotë duke e bërë të njëanshëm dhe e privon lexuesin nga marrja e informacioneve shtesë që i ka teksti origjinal.
INFOGRAPHIC
TRUTHFULNESS
ka fakte
pohime të sakta
deklarata të vërteta
SOURCES OF INFORMATION
ka burime të evidentuara
zyrtare
relevante
1 burim
një palë
EXTENSIVENESS
jogjithëpërfshirës
fshihet nje pjese e tekstit origjinal
BIAS
nuk mund të përcaktohet
nuk ka shtrembërim të së vërtetës (spin)
nuk ka informata të rrejshme
nuk mund të përcaktohet
COMMENTING
nuk ka elemente të komentimit
PLAGIARISM
kopje të pjesshme
nuk është theksuar autori, nuk është theksuar burimi
TITLE QUALITY
informon
jokreativ
josenzancionalist
adekuat
i paqartë
PHOTOGRAPH
ka
adekuate
as manipulon as informon - është vënë vetëm si ilustrim
nuk është theksuar autori (burimi)
HATE SPEECH
nuk ka gjuhë ofenduese
nuk ka gjuhë të urrejtjes
nuk nxit për përdorimin e dhunës
nuk diskriminon
EDITED FOR THE WEB
i lexueshëm
nuk ka elemente multimediale
nuk ka linke kontekstuale
i rregulluar në aspekt stilistik
i palidhur me tag-e