verifikimiifakteve.mksitemap
verifikimiifakteve.mksitemap

Recension: MEGASKANDAL: Zaevët qëndrojnë pas aferës me trangujt helmues

on 19 - 11 - 2013       
Овој напис го има и на: Maqedonisht

nntt-crop-resize

Problemi kryesor në këtë tekst është ajo se në momentin e publikimit të tij nuk ka konfirmim se firmat për të cilat detajisht elaborohet se janë të familjes Zaev, se në fakt janë edhe firmat që janë të përziera në rastin me perimet që janë trajtuar kimikisht mbi nivelin e lejuar. Janë identifikuar Inspektorati shtetëror për bujqësi dhe Agjencia për ushqim dhe veterinari si organe kompetente ta vërtetojnë këtë informatë dhe është mirë që prej tyre kërkohet reagim, por, megjithatë, nuk është marrë konfirmim. Në këtë rast portali shfrytëzon çertifikata nga Regjistri qendror, që janë burim i saktë për pronësinë e kompanive në Maqedoni, por nuk e plotëson minimumin e vërtetësisë për atë se mu firmat për të cilat elaborohet në tekst janë ato që janë përfshirë në prodhimin dhe eksportin e trangujve. Prandaj edhe parashtrohet pyetja për transparencën nga ana e institucioneve dhe pse ato nuk zbulojnë para publikut se cilat janë firmat që kanë qenë të përfshira në biznesin me trangujt. Kjo është e dhënë me interes publik.

nnttLinku deri te artikulli origjinal:  Recension: MEGASKANDAL: Zaevët qëndrojnë pas aferës me trangujt helmues

Data dhe koha e publikimit: 15.11.2013; 13:49:22

Data e recensionit: 15.11.2013

Recensues: Mirosllava Burns

Vërtetësia: Edhe pse autori është përpjekur që të marrë konfirmim nga institucionet relevante për atë se firmat për të cilat thotë se janë në pronësi të Zaevëve dhe për të cilën gjë paraqet dëshmi, se janë firmat që janë prodhuese të trangujve, megjithatë, kjo informatë kyçe mungon në tekst. Dëshmohet me dokumente se struktura pronësore e dy firmave është e lidhur me familjen Zaev, por jo edhe ajo se ato firma janë të lidhura me prodhimin dhe eksportin e perimeve.

Burimet e informatave: Burimi zyrtar i informatave janë çertifikatat nga Regjistri qendror, ndërsa pretentimdet e tjera në tekst bazohen në njoftime nga burime anonime dhe jozyrtare.

Përmbajtësia: Artikulli është përmbajtësor në aspekt të pronësisë së dy firmave, por, megjithatë, nuk është i plotë për shkak se nuk ka bazë të mjaftueshem të informatave se ato firma janë të përziera në rastin me trangujt që janë trajtuar kimikisht mbi nivelin e lejuar. Pozitive është ajo se, në përputhje me Ligjin për mbrojtjen e të dhënave personale janë fshehur numrat amë të pronarëve nga çertifikatat e Regjistrit qendror.

Anshmëria: Мund të parnadjehet se prapavija politike e Zaevit është shkak inicial për atë që në fokusin e vëmendjes është lidhja e tij familjare me ata për të cilët autori thotë se janë pronarë të kompanive. Kjo mund të shihet nga komenti:

“Kjo mega aferë e cila e tronditi vendin, por edhe Ballkanin, e sjelljen e rrezikshme dhe skandaloze të Zaevëve. Puna e këtillë në bujqësi e rrezikon shëndetin dhe sigurinë e njerëzve dhe i jep goditje të rëndë imixhit të vendit dhe bujqësisë maqedonase.”

Komentimi: Komenti duhet jetë i ndarë në mënyrë të qartë nga informata, gjegjësisht lajmi. Autori e gjeneralizon sjelljen e Zaevëve si të rrezikshme dhe skandaloze edhe përkundër asaj se mungon vërtetimi kryesor se mu firmat e përmendura janë të lidhura me eksportin e perimeve.

Origjinaliteti/Plagjiatura: Тeksti është krijuar në mënyrë burimore në redaksi dhe nuk është plagjiaturë. Prapa tij, sipas nënshkrimit, qëndron redaksia.

Kualiteti i titullit: Titulli përmban dozë senzacionalizmi për shkak të fjalës “megaskandal”. Fitohet përshtypja se autori përpiqet ta paraqesë si megaskandal pronësinë e firmave nga personat fizikë, e jo vetë problemin, gjegjësisht faktin se ekzistojnë kornishone që përmbajnë sasi më të madhe të pesticideve se sa që është paraparë.

Fotografia: Fotografitë janë adekuate dhe jotendencioze dhe pretendojnë ta ilustrojnë eksportin, si dhe çertifikatat nga Regjistri qendror. Теksti përmban dokumente ku respektohet Ligji për mbrojtjen e të dhënave personale, gjegjësisht janë fshehur numrat amë të personave që lidhen me firmat.

Përfundimi: Теksti do të ishte i plotë sikur autori të merrte edhe konfirmim se firmat, “pemën pronësore” të të cilave e elaboron, janë po ato që janë të lidhura me prodhimin dhe eksportin e perimeve. Pa këtë informatë, vihet në pikëpyetje ajo se sa institucionet janë transparente. Teksti përmban kualifikime të gazetarit, gjegjësisht komente që janë mendim personal dhe nuk janë të bazuara në asgjë argumentim, si, për shembull, deklarata se bujqësia në Maqedoni ka rejting të keq për shkak të Zaevëve. Në burime jozyrtare bazohen edhe deklaratat, vërtetësia e të cilave në tekst është shumë e rëndësishme, si për shembull, ajo se perimet janë trajtuar me kemikate pesë herë më shumë se sa që është e lejuar, si dhe ajo se vetë kemikati aspak nuk ka qenë i dedikuar për llojin e perimes për të cilën flitet në tekst. Këto janë informata senzitive, të cilat nëse nuk verifikohen mirë nga më tepër burime, mund të shkaktojnë panik te popullata.


Ky recension është përgatitur nga kuadër të Projektit të USAID-it për përforcimin e mediumeve në Maqedoni – Komponenta Shërbimi për verifikimin e fakteve nga mediumet, që implementohet nga fondacioni Metamorfozis.. Ky recension është mundësuar me përkrahjen e Agjencisë amerikane për zhvillim ndërkombëtar (USAID). Përmbajtja e analizës është përgjegjësi e autorit dhe nuk i paraqet qëndrimet e fondacionit Metamorfozis, USAID-it ose të qeverisë së SHBA-ve. Për më tepër informata për punën e USAID-it në Maqedoni, ju lutemi vizitoni ueb-faqen e USAID-it: (http://macedonia.usaid.gov) dhe faqen e USAID-it në Facebook: (www.facebook.com/USAIDMacedonia).

INFOGRAPHIC

infoVistinitostTRUTHFULNESS

ka fakte

edhe të sakta edhe të pavërtetuara

Pjesërisht

infoVistinitostSOURCES OF INFORMATION

ka burime të evidentuara

zyrtare, jozyrtare, anonime

nuk mund të përcaktohet

një palë

infoVistinitostEXTENSIVENESS

jogjithëpërfshirës

ndoshta ka informata të fshehura

infoVistinitostBIAS

nuk mund të përcaktohet

ka shtrembërim të së vërtetës (spin)

nuk mund të përcaktohet

mban anën e një pale

anshmëri politike

infoVistinitostCOMMENTING

ka elemente të komentimit

të integruara me faktet

infoVistinitostPLAGIARISM

vepër origjinale

nuk është theksuar autori

infoVistinitostTITLE QUALITY

kreativ

josenzancionalist

adekuat

i qartë

infoVistinitostPHOTOGRAPH

ka

adekuate

as manipulon as informon është vënë vetëm si ilustrim

autori (burimi) është theksuar në mënyrë selektive

infoVistinitostHATE SPEECH

shprehje të u rrejtjes

nuk ka shprehje të urrejtjes

nuk nxit dhunë

nuk diskriminon

infoVistinitostEDITED FOR THE WEB

mesatarisht i lexueshëm

elemente jokualitative multimediale

nuk ka linke kontekstuale

pjesërisht i rregulluar në aspekt stilistik

i palidhur me tag-e

Abonohuni për lajmet më të reja