[Recension: “Ditën u paralajmëruan protesta, në mbrëmje ndodhi incident ndëretnik në Shkup”]

Sapo fillon ditën, lexon qindra tituj për përleshje ndëretnike. Në shikim të parë duket e besueshme pasi që “të gjithë” e kanë publikuar të njëjtin tekst por si gazetarë që jemi qëndrojmë me një dozë dyshimi para tyre. Ngjarja vazhdon të dramatizohet edhe më tej nga një mori portalesh, por gjatë mesditës sheh se policia del me njoftim se nuk ka pasur asnjë incident në lokacionin për të cilin shkruhej e aq më pak incident ndëretnik. Por derisa policia të demantojë ose konfirmojë këtë ngjarje, dhjetëra, qindra qytetarë mund të jenë merakosur për pasojat e saj. Ku është këtu etika e gazetarit dhe zotimi i tij se do të raportojë vetëm drejtë, pa rendur pas sensacionit në shpinë të dobësisë emocionale të dikujt tjetër.

Linku për te artikulli origjinal: “Ditën u paralajmëruan protesta, në mbrëmje ndodhi incident ndëretnik në Shkup”

Data dhe koha e publikimit: 16/12/2015  11:45

Data e recensionit: 19.12.2015

Recensuese: Ferikan Iljazi

Çfarë mendon kur e lexon këtë paragraf? Si e ilustroni në mendje këtë përleshje masive që e quan autori i këtij teksti?

“Një përleshje masive ka ndodhur në natën e së martës midis dhjetëra të rinjve në autobusin me numër 64 që u zhvillua në afërsi të stacionit të autobusëve Simpo. Sipas informatave të para jozyrtare përleshja ka shpërthyer në autobusin e transportit publik, dhe në rrahje janë përfshirë dy grupe të maqedonasve dhe shqiptarëve”

Mua më duket si një arenë beteje kur secili “lufton për jetën e vetë”, kurse e vërteta dallon shumë prej asaj që unë e krijova si përshtypje nga teksti që më është ofruar ta lexoj.

Por të kishte mbetur me kaq ndoshta nuk do të ishte aq tragjike sa që është fakti se ky rast i trilluar është shfrytëzuar për të mbuluar një ide të gazetarit se po ndodhin përleshje ndëretnike gjithmonë kur pushteti ka për qëllim defokusimin e opinionit. Jo që ky fakt nuk është i vërtetë ashtu siç rezulton nga përvoja paraprake në vend, por një gjë e tillë nuk dëshmohet në këtë mënyrë siç ka tentuar autori, duke vendosur një gjysmë koment që e shet si lajm. Autori i këtij teksti as nuk e ka cekur se informata nuk është konfirmuar ende, e as nuk ka dhënë shenja se është përpjekur ta konfirmojë këtë rast.

“Kjo i përngjan një skenari që është vërejtur edhe më herët në Maqedoni, sa herë që janë paralajmëruar protesta. Për çudi edhe ky incident ndodhi të njëjtën ditë kur u paralajmëruan protesta masovike kundër ndotjes së ajrit në Tetovë dhe kundër vendimit të Gjykatës së Apelit për rastin “Monstra”.

Për të komentuar këtë fenomen të tërheqjes së vëmendjes së opinionit, me të drejtë autori ka përmendur analistët, por ku i ka analistët që i ka kontaktuar vetë? Kush janë ata analistë në të cilët thirret gazetari në shumës, pa ju përmendur emra dhe mbiemra?

“Analistët shpeshherë kanë tërhequr vërejtjen se rrahjet paraqesin skenarë të përgatitur nga struktura të cilat i frikësohen pjesëmarrjes masovike të qytetarëve në protesta, prandaj përmes incidenteve mundohen të frikësojnë popullatën të mos dalë në numër të madh. Për këtë arsye ata theksojnë se incidentet për të cilat dyshohen se janë të inskenuara, nuk duhet t’i frikësojnë qytetarët, por duhet të shërbejnë si motiv shtesë që të marrin pjesë në numër sa më të madh në protesa”.

E vërteta si gjëja më e shenjtë në informimin publik është cekur që në nenin e parë të Kodeksit të Gazetarëve të Maqedonisë ku thuhet:

“Gazetari duhet të botojë informata të vërteta e të konfirmuara dhe nuk do të fshehë të dhëna esenciale ose të falsifikojë dokumente. Në qoftë se informata nuk mund të konfirmohet, ose nëse bëhet fjalë për supozim, respektivisht spekulim, kjo gjë duhet cekur dhe botuar. Saktësia e informatës duhet vërtetuar aq sa është e mundur”

Por nuk është harruar të ceket edhe rëndësia që të mos nxitet dhunë, urrejtje me vetëdije të plotë.

“Gazetari nuk ka për të krijuar ose përpunuar me vetëdije informata, të cilat i kërcënojnë të drejtat ose liritë e njeriut, nuk ka për të folur me gjuhën e urrejtjes dhe nuk do të nxisë dhunë ose diskriminim mbi çfarëdo lloj baze (kombëtare, fetare, racore, gjinore, shoqërore, gjuhësore, politike, orientimi seksual…)”

Ky lajm si edhe shumë të tjerë që vrapojnë pas sensacionit, është huazuar nga shumica e portaleve shqiptare pa i hequr madje asnjë pikë të vetme. Njeriu i rëndomtë që nuk ka qasje deri tek MPB-ja për të kontrolluar nëse ky rast ka ndodhur me të vërtetë nuk ka mundësi tjetër përveç që ta besonte dhe të shqetësohej për rrezikimin e sigurisë së të afërmve të tij. Prandaj kur informohet mbi ndodhi të kësaj shkalle të ndjeshmërisë duhet matur e konfirmuar disa herë e më pas duhet shkruar lajmi me “usull”.