verifikimiifakteve.mksitemap
verifikimiifakteve.mksitemap

Propagandë parashikuese në vend të lajmit dhe analizës

on 21 - 11 - 2016       
Овој напис го има и на: Maqedonisht

[Recension: “BDI-ja sonte e fiton deputetin e parë ?!”]

Parashikimet mbi ngjarje të caktuara politike ngelin një dimension i rëndësishëm i hapësirës publike dhe opinion-bërjes. Zakonisht, këto parashikime, analiza dhe vlerësime mbi rezultate të caktuara, qofshin ato mbi zgjedhjet apo mbi ndonjë ngjarje tjetër politike, duhen bërë mbi bazën e disa metodave kërkimore krahasuese, duke poseduar shifra dhe përvoja që ndërlidhen me objektin e analizës për të cilin jeni duke dhënë një vlerësim. Nuk janë të rralla rastet kur në vendin tonë jepen vlerësime politike sipas disa përshtypjeve tejet personale të atyre që quhen analistë politik. Megjithatë duhen respektuar mendimet e tyre. Mirëpo, kur parashikimet i bën vetë gazetari, pa u bazuar në vlerësime të njohësve, në fakte ose në shifra të lidhura me çështjen, atëherë kemi të bëjmë me propagandë, e jo gazetari

[Recension: “BDI-ja sonte e fiton deputetin e parë ?!”]Linku për te artikulli origjinal: BDI-ja sonte e fiton deputetin e parë ?!

Data dhe koha e publikimit: 11.11.2016

Data e recensionit: 15.11.2016

Recensues: Agron Vrangalla

 Teksti që kemi përballë është një lloj parashikimi mbi atë se kush dhe sa deputetë do të fitojë në njësinë zgjedhore numër 7, ku përfshihen shtetasit e Maqedonisë që jetojnë jashtë vendit.

Autori ka marrë spunto nga një komunikatë e KSHZ-së, e cila tregon se ka përfunduar inspektimi publik për të gjithë votuesit e kontestuar në listën e rregullt zgjedhore. Në po të njëjtën ditë, pra në 11 nëntor, ka përfunduar edhe afati për dorëzimin e listave për deputetë nga ana e partive politike. Dhe, çfarë ka bërë autori i këtij teksti? Ka shfrytëzuar këto dy ngjarje që kanë ndodhur në të njëjtën ditë dhe ka thurrur një tekst, i cili nuk ka të bëjë fare as me skadimin e afatit të inspektimit publik e as me skadimin e afatit për dorëzimin e listave për deputetë nga ana e partive politike.

Pse nuk ka të bëjë me asnjërën nga këto? Nuk ka të bëjë, sepse në tekst janë dhënë disa vlerësime komplet të pabaza, ku thuhet se BDI do të fitojë një deputet në diasporë, ndërsa VMRO-DPMNE dy deputetë. Ky vlerësim i këtij portali vjen si pasojë e disa shifrave të publikuara nga KSHZ mbi numrin e shtetasve të Maqedonisë, të cilët do të votojnë në diasporë. Gjegjësisht, sipas informacioneve zyrtare që burojnë nga Komisioni Shtetëror Zgjedhor, për t’u fituar një deputet në diasporë nga cilado parti politike, do të nevojiten së paku 6500 vota, dy deputetë – 13 000 vota, e kështu me radhë. Portali tetovasot.com, në bazë të numrit të votuesve të regjistruar, shqiptarë dhe maqedonas, ka dalë me një përfundim – se BDI fiton një deputet, ndërsa VMRO-DPMNE fiton dy deputetë. Çfarë gabimi! Jo vetëm gabim, por është edhe mashtrim, po edhe manipulim, propagandë, dezinformim….

Si ka mundësi të publikohen lajme të tilla vetëm se ke parë numrin e regjistruar të shtetasve në listën e votuesve? Me çfarë guximi dilet me këto informata tërësisht të pabaza? Numri i votuesve potencial, nuk përbën apriori numrin e votuesve real. Askush nuk mund ta dijë se sa prej këtyre votuesve do të dalin të votojnë, si dhe kush për kë do të votojë. Numri i fituar i deputetëve bëhet vetëm a posteriori, pasi të jenë numëruar votat. Metodë tjetër nuk ka. Mund t’i bësh bashkë të gjithë magjistarët e ngjarjes fanta-shkencë të Lord of The Rings dhe prapë të mos arrish t’ia qëllosh. Ndërkohë, në këtë tekst me lehtësinë më të madhe janë ndarë votuesit, janë përcaktuar deputetët… vetëm festa mungon!

Për asnjë moment nuk duhet lënë anësh edhe një fakt tjetër, që ky tekst nuk është lajm, por pretendon të jetë analizë. Një analizë e lodhur, në qoftë se e do. Nuk është problem, edhe në lajme mund të analizohet, por ajo bëhet ndryshe. Merren dy-tre burime relevante që do të ofrojnë kombinatorika të ndryshme mbi mundësitë, opsionet dhe shanset se cila nga partitë politike gëzon reputacion më të madh për të fituar deputetë në diasporë. Ndërsa, këtu është hedhur një lëmsh leshi për të luajtur macet me të, e hajde gjeje se ku e ka fillin.


Ky recension është përgatitur në kuadër të Projektit të USAID-it për përforcimin e mediumeve në Maqedoni – Komponenta Shërbimi për verifikimin e fakteve nga mediumet, që implementohet nga fondacioni Metamorfozis.. Ky recension është mundësuar me përkrahjen e Agjencisë amerikane për zhvillim ndërkombëtar (USAID). Përmbajtja e analizës është përgjegjësi e autorit dhe nuk i paraqet qëndrimet e fondacionit Metamorfozis, USAID-it ose të qeverisë së SHBA-ve. Për më tepër informata për punën e USAID-it në Maqedoni, ju lutemi vizitoni ueb-faqen e USAID-it: (http://macedonia.usaid.gov) dhe faqen e USAID-it në Facebook: (www.facebook.com/USAIDMacedonia).

INFOGRAPHIC

infoVistinitostTRUTHFULNESS

nuk ka fakte

pohimet jo të sakta

deklarata jo të vërteta

infoVistinitostSOURCES OF INFORMATION

nuk ka burime të evidentuara

nuk mund të përcaktohet

infoVistinitostEXTENSIVENESS

jogjithëpërfshirës

informata të fshehura

infoVistinitostBIAS

nuk mund të përcaktohet

ka shtrembërim të së vërtetës (spin)

informata të rrejshme

mban anën e një pale

anshmëri politike

infoVistinitostCOMMENTING

ka elemente të komentimit

të integruara me faktet

infoVistinitostPLAGIARISM

vepër origjinale

infoVistinitostTITLE QUALITY

dezinformon

jokreativ

senzacionalist

joadekuat

tendencioz

infoVistinitostPHOTOGRAPH

ka

adekuate

as manipulon as informon - është vënë vetëm si ilustrim

nuk është theksuar autori (burimi)

infoVistinitostHATE SPEECH

gjuhë ofenduese

nuk ka gjuhë të urrejtjes

nuk nxit për përdorimin e dhunës

nuk diskriminon

infoVistinitostEDITED FOR THE WEB

i lexueshëm

nuk ka elemente multimediale

nuk ka linke kontekstuale

i rregulluar në aspekt stilistik

i palidhur me tag-e

Abonohuni për lajmet më të reja